Goede mondzorg speelt een rol binnen de algemene gezondheid. Tanden, kiezen, tandvlees en tong worden dagelijks blootgesteld aan voedsel, dranken en bacteriën. Door regelmatig poetsen, reinigen en controleren blijven problemen vaak uit. Tandartsen signaleren steeds vaker dat mondklachten verband houden met andere lichamelijke klachten.
Ontstekingen in de mond kunnen zich uitbreiden naar andere delen van het lichaam. Daarom besteden zorgverleners steeds meer aandacht aan preventieve mondzorg. In Nederland bezoeken de meeste mensen jaarlijks een tandartspraktijk voor controle of behandeling. Dat draagt bij aan het vroegtijdig herkennen van afwijkingen.
Aandacht voor slijtage en tanderosie
Tanderosie is het gevolg van zuren die het glazuur aantasten. Die zuren komen uit frisdrank, vruchtensap en zelfs bepaalde soorten fruit. Ook maagzuur kan een rol spelen, bijvoorbeeld bij mensen met refluxklachten. Glazuur dat eenmaal verloren is gegaan, komt niet terug. Daarom is het belangrijk om het kauwvlak van kiezen en de snijranden van tanden goed te beschermen. Tandartsen letten bij controles op tekenen van slijtage. In sommige gevallen wordt een gebitsbeschermer geadviseerd, vooral bij knarsen of andere vormen van overbelasting. Slijtage komt niet alleen door eten, maar ook door poetsgewoonten.
Invloed van poetsgewoonten op tandvlees
Tandvlees vormt de beschermlaag rond tanden en kiezen. Gezond tandvlees is roze en bloedt niet bij aanraking. Door verkeerd of onregelmatig poetsen kan tandplak ontstaan, dat zich ophoopt bij de overgang tussen tand en tandvlees. Deze plak bevat bacteriën die het weefsel kunnen aantasten.
Dit kan leiden tot ontsteking, terugtrekkend tandvlees en uiteindelijk zelfs botverlies. Tandartspraktijken gebruiken speciale metingen om de conditie van het tandvlees te beoordelen. Daarmee wordt bepaald of extra reiniging of behandeling nodig is. Sommige mensen hebben gevoeliger tandvlees en krijgen advies over aangepaste verzorging.
Veranderingen in de mond tijdens het ouder worden
Bij het ouder worden treden er veranderingen op in het mondgebied. Speekselproductie kan afnemen, het glazuur wordt dunner en het tandvlees kan zich terugtrekken. Ouderen hebben vaker te maken met combinaties van gebitselementen en kunstgebitten. Ook medicijngebruik heeft invloed, omdat sommige middelen een droge mond veroorzaken. Dit vergroot de kans op cariës en ontstekingen. Een aangepaste mondverzorging is dan nodig. Tandartsen volgen deze veranderingen en stemmen hun advies af op leeftijd en gezondheidstoestand. Ook bij mensen met chronische aandoeningen of beperkingen speelt mondzorg een belangrijke rol.
Mondzorg in relatie tot algemene gezondheid
Er zijn steeds meer aanwijzingen dat mondgezondheid samenhangt met aandoeningen elders in het lichaam. Bepaalde vormen van tandvleesontsteking worden in verband gebracht met hart- en vaatziekten. Ook bij diabetes kan een slechte mondgezondheid negatieve effecten hebben op de bloedsuikerspiegel. Tandartsen houden hier rekening mee bij het vaststellen van een behandelplan. Mondhygiënisten en andere zorgverleners werken steeds vaker samen om signalen uit de mond te koppelen aan bredere gezondheidsvragen. In dat kader krijgt ook preventie meer aandacht binnen het reguliere zorgaanbod. Een praktijk die hierin meebeweegt is Tandartsenpraktijk Postema, waar onderzoek en preventie naast elkaar bestaan.
Gebitsontwikkeling bij kinderen en jongeren
De ontwikkeling van het gebit begint al voor de geboorte. Melktanden komen door vanaf de leeftijd van zes maanden en maken in de loop der jaren plaats voor blijvende tanden en kiezen. Tijdens deze overgangsfase is de kans op cariës groter, vooral als kinderen nog niet zelfstandig goed poetsen.
Tandartsen geven ouders advies over poetsinstructies, fluoridetandpasta en eetmomenten. Jongeren krijgen soms te maken met scheefstand of ruimtegebrek. In dat geval volgt verwijzing naar een orthodontist. Ook het wisselen van tanden kan klachten veroorzaken, zoals gevoeligheid of tijdelijk verkeerd slikgedrag.
Gebruik van hulpmiddelen bij mondverzorging
Naast tandenborstels worden steeds meer hulpmiddelen ingezet om het gebit goed schoon te houden. Denk aan ragers, flossdraad of speciale borsteltjes voor de tong. Deze producten verwijderen bacteriën op plekken waar een gewone borstel niet bij kan. Sommige mensen gebruiken elektrische tandenborstels, die een signaal geven als er te hard wordt gedrukt. Dit voorkomt beschadiging van het tandvlees. Tandartsen adviseren op basis van mondstructuur en persoonlijke gewoonten welke hulpmiddelen het meest geschikt zijn. Het gaat daarbij niet alleen om schoonmaak, maar ook om het behouden van een gezond evenwicht in de mondflora.
