Wat is lipoedeem en hoe kan ik het herkennen?

Het komt bij steeds meer mensen voor, terwijl het steeds regelmatige voorkomt: lipoedeem. Steeds meer mensen horen de term lipoedeem, maar weten niet goed wat het inhoudt of hoe ze het kunnen herkennen. Misschien ken je het gevoel van zware benen die pijn doen of gevoelig zijn, ook al ben je actief en eet je gezond. Of merk je dat je lichaamsvorm verandert, zonder dat daar een duidelijke reden voor is. Lipoedeem wordt vaak te laat ontdekt, waardoor klachten kunnen verergeren. In dit artikel krijg je antwoord op de vraag: “Wat is lipoedeem?” en leggen we uit welke symptomen erbij horen én hoe je deze pijnlijke klachten kunt verminderen.

Wat is lipoedeem?

Lipoedeem is een chronische aandoening waarbij vetweefsel zich onverdeeld ophoopt in je lichaam, meestal in de benen, heupen of armen. Dit vet is niet een gevolg van te veel eten of weinig inspanning, maar van een stoornis in de vetverdeling. Je lichaam slaat op bepaalde plekken vet op dat lastig weg gaat vanzelf, zelfs al sport je kei veel of let je strikt op je dieet. Lipoedeem komt (bijna) uitsluitend voor bij vrouwen en komt vaak voor na de puberteit, tijdens een zwangerschap of na de overgang. Hierbij spelen hormonen vermoedelijk een rol, maar de precieze oorzaak is niet volledig te achterhalen. Het kan langzaam verergeren als er vroegtijdig geen aandacht aan wordt besteed.

 

Lipoedeem symptomen en klachten

De eerste signalen van lipoedeem zijn vaak subtiel. Je kunt merken dat je benen of armen snel zwaar aanvoelen, vooral aan het einde van de dag. Ook pijn, blauwe plekken zonder duidelijke oorzaak en een strak of gespannen gevoel in de huid komen veel voor. Wat opvalt is dat de voeten meestal niet beïnvloed worden, want de zwelling stopt bij de enkels. Dit geeft een duidelijk verschil met bijvoorbeeld lymfoedeem. Naarmate de aandoening verergert, kan het vetweefsel harder en worden en kunnen er duidelijke vetknobbels ontstaan. Dit kan leiden tot lichamelijke ongemakken, maar ook emotioneel belastend zijn omdat je lichaamsvorm verandert terwijl je leefstijl gezond blijft.

Wat is het verschil tussen lipoedeem en overgewicht?

Overgewicht en lipoedeem is niet hetzelfde, terwijl het vaak door elkaar wordt gehaald. Er zijn namelijk duidelijke verschillen:

 

kenmerk	Overgewicht	Lipoedeem
Verdeling van vet	Vet is gelijkmatig verdeeld over het hele lichaam	Hoopt zich plaatselijk op, vooral in benen en armen
Reactie op afvallen	Vet vermindert door dieet en bewegen	Vet verdwijnt niet of nauwelijks, zelfs bij gezond eten en sporten
Pijn en gevoeligheid	Meestal geen pijn of zwaarte	Vaak pijnlijke, gevoeligheid en/of zware benen of armen
Blauwe plekken	Niet opvallend vaker	Sneller blauwe plekken, soms zonder oorzaak
Symmetrie	Niet altijd symmetrisch	Meestal symmetrisch: beide benen en/of beide armen
Voeten en handen	Ook hier kan vet toenemen	Voeten en handen blijven in de meeste gevallen slank
Ontstaan / oorzaak	Door te veel calorie-inname, te weinig beweging of gewoon een ongezonde leefstijl	Vaak tijdens of na puberteit, zwangerschap of overgang; hormonale en erfelijke factoren spelen mee

 

Het is dus niet simpelweg een kwestie van te veel eten of te weinig sporten. Het herkennen van dit onderscheid is belangrijk, omdat een juiste diagnose nodig is om passende behandeling te krijgen én frustratie te voorkomen.

Hoe wordt lipoedeem behandeld?

Een volledige genezing is op dit moment niet mogelijk, maar er zijn wel behandelingen die klachten kunnen verminderen en die de progressie kunnen vertragen. Lipoedeem behandelen kan bijvoorbeeld doormiddel van compressietherapie. Denk aan het dragen van steunkousen of speciaal aangebrachte drukverbanden, wat helpt om pijn en zwelling te verlichten. Ook lymfedrainage, een zachte massagetechniek, kan de doorbloeding verbeteren en het gevoel van zwaarte verminderen. In sommige gevallen kan liposuctie onder medische begeleiding een optie zijn, waarbij het overtollige vetweefsel wordt verwijderd. Laat te allen tijde een specialist meekijken, deze kan in de meeste gevallen de beste oplossing bieden. Vroege herkenning is belangrijk, omdat tijdig ingrijpen de klachten kan beperken. Neem contact op met een arts, want deze kan samen met jou een behandelplan opstellen dat past bij jouw specifieke situatie.

Wat je zelf kunt doen

Naast medische behandelingen kun je zelf ook stappen zetten om klachten te verminderen. Regelmatige beweging zoals wandelen, fietsen of zwemmen stimuleert de bloedsomloop en kan de zwaarte in je benen verminderen. Let op je voeding door te kiezen voor een gevarieerd en zoutarm eetpatroon. Dit kan vochtophoping tegengaan. Een gezond gewicht behouden helpt je lichaam beter om te gaan met de aandoening, ook al verdwijnt lipoedeem zelf niet door af te vallen. Draag comfortabele, niet-knellende kleding en geef je benen regelmatig rust door ze iets omhoog te leggen. Deze dagelijkse gewoonten kunnen het verschil maken in hoe je je voelt en hoe goed je de klachten onder controle houdt. Zo vind je de balans tussen gezondheid en vertrouwen!