Probiotica zijn levende micro-organismen, voornamelijk bacteriën, die bij consumptie in voldoende hoeveelheden gezondheidsvoordelen kunnen bieden. Ze komen van nature voor in gefermenteerde voedingsmiddelen zoals yoghurt, kefir en zuurkool, en zijn ook beschikbaar als supplementen. Maar zijn probiotica daadwerkelijk gezond? In dit artikel onderzoeken we de potentiële voordelen en aandachtspunten van probiotica.
Wat zijn probiotica?
Probiotica zijn ‘goede’ bacteriën die, wanneer ze in voldoende hoeveelheden worden geconsumeerd, een positief effect kunnen hebben op de gezondheid. Ze helpen bij het in stand houden van een evenwichtige darmflora, wat nodig is voor een goede spijsvertering en een sterk immuunsysteem.
Verschillende stammen van probiotica, zoals Lactobacillus en Bifidobacterium, hebben uiteenlopende effecten op het lichaam. Ook zijn er producenten die hun eigen probiotica ontwikkelen, zoals de L. casei Shirota-bacteriën. Deze specifieke bacteriën zorgen ervoor zorgen dat veel mensen denken dat Yakult gezond is. Hetzelfde geldt voor de Bifidus ActiRegularis bacteriën van Activia. Ook dit is een unieke bacterie, ontwikkeld door een producent van probiotica producten.
Naast bacteriën omvatten probiotica soms ook bepaalde soorten gisten, zoals Saccharomyces boulardii. Deze gist wordt vaak ingezet bij het voorkomen en behandelen van reizigersdiarree en andere gastro-intestinale problemen. Ook is het belangrijk om probiotica niet te verwarren met prebiotica, stoffen die dienen als voedingsbron voor de goede bacteriën in de darmen.
Wat maakt probiotica gezond?
Er zijn verschillende redenen waarom probiotica gezond is. De meest belangrijke redenen staan hier uitgewerkt.
Verbetering van de darmgezondheid
Een gezonde darmflora is enorm belangrijk voor een goede spijsvertering. Probiotica kunnen helpen bij het herstellen van het bacteriële evenwicht in de darmen, vooral na het gebruik van antibiotica, die zowel schadelijke als nuttige bacteriën doden. Het innemen van probiotica kan diarree verminderen of voorkomen die vaak optreedt na antibioticagebruik.
Versterking van het immuunsysteem
Een groot deel van het immuunsysteem is gelokaliseerd in de darmen. Door een gezonde darmflora te bevorderen, kunnen probiotica bijdragen aan een sterker immuunsysteem en de weerstand tegen infecties verhogen.
Mentale gezondheid en probiotica
Er is groeiend bewijs dat de darmflora invloed heeft op de hersenen, een concept dat bekend staat als de darm-hersen-as. Bepaalde probiotica, ook wel “psychobiotica” genoemd, kunnen mogelijk bijdragen aan het verminderen van stress, angst en depressie. Zo suggereert onderzoek dat probiotische stammen zoals Lactobacillus rhamnosus en Bifidobacterium longum een positief effect kunnen hebben op het mentale welzijn.
Mogelijke verlichting bij bepaalde aandoeningen
Onderzoek suggereert dat probiotica kunnen helpen bij het verlichten van symptomen van het prikkelbare darm syndroom (PDS) en andere spijsverteringsstoornissen. Daarnaast kunnen ze nuttig zijn voor mensen met lactose-intolerantie, omdat bepaalde probiotische bacteriën helpen bij de afbraak van lactose. Houd er wel rekening mee dat veel gezondheidsclaims voor probiotica zijn afgewezen door de Europese Voedselveiligheidautoriteit.
Natuurlijke bronnen van probiotica
Probiotica komen voor in verschillende gefermenteerde voedingsmiddelen, zoals:
- Yoghurt: Vooral yoghurt met levende en actieve culturen bevat probiotica.
- Kefir: Kefir is een gefermenteerde melkdrank rijk aan diverse probiotische bacteriën en gisten.
- Zuurkool: Zuurkool is een gefermenteerde kool die natuurlijke probiotica bevat.
- Kimchi: Kimchi is een Koreaans gerecht van gefermenteerde groenten, rijk aan probiotica.
- Miso: Miso is een Japanse smaakpasta gemaakt van gefermenteerde sojabonen.
Probiotica als supplement
Naast natuurlijke voedingsbronnen zijn probiotica ook beschikbaar in de vorm van supplementen, zoals capsules, tabletten en poeders. Het is belangrijk te kiezen voor producten die specifieke bacteriestammen bevatten waarvan wetenschappelijk is aangetoond dat ze gezondheidsvoordelen bieden. Raadpleeg bij voorkeur een arts of diëtist voordat je begint met het innemen van probiotische supplementen, vooral als je gezondheidsproblemen hebt.
Aandachtspunten bij het gebruik van probiotica
Let op dat er natuurlijk wel nog verschillende aandachtspunten zijn bij het gebruik van probiotica. Onderstaand twee belangrijke overwegingspunten voordat je begint met het nemen van probiotica supplementen of producten.
Effectiviteit
De effectiviteit van probiotica kan variëren afhankelijk van de bacteriestam, de dosering en de gezondheidstoestand van de persoon. Niet alle probiotica zijn geschikt voor elke aandoening, en sommige producten bevatten mogelijk niet voldoende levende bacteriën om effectief te zijn. Bovendien kunnen de bacteriën in sommige gevallen geen blijvende koloniën vormen in de darmen, waardoor het effect tijdelijk is.
Mogelijke bijwerkingen
Bij het starten met probiotica kunnen sommige mensen milde spijsverteringsklachten ervaren, zoals een opgeblazen gevoel of diarree. Deze symptomen verdwijnen meestal na enkele dagen. Echter, voor mensen met een verzwakt immuunsysteem of ernstige medische aandoeningen is het raadzaam om eerst een arts te raadplegen voordat ze probiotica gaan gebruiken.
Overmatig gebruik van probiotica
Hoewel probiotica veilig zijn voor de meeste mensen, kunnen ze bij overmatig gebruik of verkeerde toepassing juist schade veroorzaken. Te veel probiotica kan leiden tot een verstoord bacterieel evenwicht of overgroei van bepaalde bacteriën, wat problemen zoals een opgeblazen gevoel kan verergeren. Bovendien zijn de langetermijneffecten van dagelijks probiotica gebruik bij gezonde mensen nog niet volledig onderzocht.
Hoe kies je een geschikt probioticum?
Niet alle probiotica zijn hetzelfde. Bij het kiezen van een probioticum is het belangrijk om op het volgende te letten:
- Specifieke bacteriestammen: Controleer of het product specifieke stammen vermeldt, zoals Lactobacillus acidophilus of Bifidobacterium bifidum, en wat de gezondheidsvoordelen van deze stammen zijn.
- Aantal CFU’s (Colony Forming Units): Dit geeft aan hoeveel levende bacteriën in het product zitten. Meestal wordt een hoeveelheid van 1 miljard tot 10 miljard CFU’s per dag aanbevolen.
- Verpakking en houdbaarheid: Probiotica zijn gevoelig voor warmte, licht en vocht. Kies producten die goed verpakt zijn om de werkzaamheid te behouden.
Conclusie
Probiotica kunnen bijdragen aan een gezonde darmflora en bieden potentiële gezondheidsvoordelen, vooral voor mensen met specifieke spijsverteringsproblemen of na antibioticagebruik. Voor gezonde individuen die een gevarieerd en vezelrijk dieet volgen, is het toevoegen van probiotica mogelijk niet noodzakelijk. Het is belangrijk om te kiezen voor producten met bewezen effectiviteit en om bij twijfel een professional te raadplegen. Onthoud dat een gezonde levensstijl, inclusief een evenwichtige voeding en voldoende lichaamsbeweging, de basis vormt voor een goede gezondheid.
