Nootropics zijn supplementen die helpen als een ware ‘brain activator’. Wat bedoel ik hiermee? Zie het als een soort supplement wat er voor zorgt dat je hersenen anders gaan beredeneren doordat bepaalde neuronen tijdelijk aangetast worden. Het is op dat specifieke vlak niet veel anders dan andere focus of concentratiegerichte supplementen. In dit artikel ga ik langs een paar dingen:
- Wat zijn nootropics eigenlijk
- Hoe werken nootropics
- De voor- en nadelen hiervan
- Legaal of illegaal?
- De oorsprong van nootropics
- Afsluitende tip
Wat zijn nootropics?
Nootropics, ook wel noötropica genoemd, is een verzamelnaam voor stoffen die bepaalde functies in je brein verbeteren. Hierin kan een onderscheid gemaakt worden tussen synthetische nootropics (degene die in een laboratorium omgeving gemaakt worden) en natuurlijke nootropics (uit natuurlijke stoffen). Hier is sinds kort een derde variant bij gekomen, namelijk de supplement variant.
Men zegt dat nootropics vergelijkbaar zijn met de pillen van de film ‘Limitless’, maar dat is sterk te betwijfelen. Het kan mogelijk een positieve impact hebben op de cognitieve functies binnen je brein (en dan vooral de prefrontale cortex), maar het zal je niet helpen om de nobel prijs te winnen.
Er zijn in principe redelijk wat nootropics, waarvan je er één zeker kent: cafeïne! Denk echter ook aan bijvoorbeeld creatine (veel gebruikt bij sporters), nicotine (dat stofje in tabak) en L-theanine (aminozuur in theebladeren).
Hoe werken nootropics?
Ik noemde de prefrontale cortex al en dat was met een reden: nootropics hebben vooral invloed op dit gedeelte van het brein. Nootropics proberen namelijk een verbetering in de cognitieve functies, net zoals amandelen, te bewerkstellen, denk hierbij aan de volgende componenten van je brein:
- Concentratie en aandacht.
- Hoe snel je informatie verwerkt.
- Probleemoplossend vermogen.
- Vaardigheid om te plannen.
Nootropics werken niet als directe vervanger voor neurotransmitters of als ligand, maar verbeteren eerder gezegd de zuurstof en glucose toevoer naar je brein (en dan vooral je prefrontale cortex). Daarnaast beschermen ze ook het brein van neurovergiftiging en gaan ze zuurstoftekort in het bloed tegen. Dat laatste doen ze doordat nootropics je bloedbanen licht kan laten uitzetten, waardoor er simpelweg meer doorheen kan. Doordat ze een verbetering in zuurstof door je bloedbanen kunnen realiseren, zorgt dit er in principe voor dat bepaalde gedeelten van je brein ‘meer gebruikt’ kunnen worden. Er komt immers meer zuurstof en glucose, ofwel hetgeen wat het (onder andere) nodig heeft om te functioneren, en kan dus beter functioneren.
Nootropics werken dus, simpel gezegd, als faciliterend middel voor dingen die je brein eigenlijk al doet. Alleen zorgt het er voor dat het de dingen die het al doet, of hoort te doen, nog beter doet. Zie het zo: je kan gaan hardlopen met sneakers aan, maar je kan ook gaan hardlopen met hardloopschoenen aan. Beide werken, maar met de één werkt het net wat beter dan met de ander.
Er wordt wel aangegeven dat de meeste nootropics niet een direct effect hebben op het brein na een enkele inname. Doordat ze de bloed-brein barrière moeten doorbreken als het ware, is er een verlengde periode van inname nodig om de bovenstaande ‘procedure’ in werking te zetten.
De soorten nootropics
Er zijn in principe vijf soorten nootropics (er zijn er natuurlijk veel meer als je écht onderscheid wilt maken, maar laat ik het makkelijk houden):
- Bloedcirculatie verbeterende
- Opwekkend/stimulerend
- Adaptogene (tegen stress, waar dadels ook tegen helpen)
- Dopaminerge (focus en alertheid via het dopaminesysteem)
- Serotonerge (blijer maken via het serotoninesysteem)
De voor- en nadelen
De voordelen zijn hierboven eigenlijk al beschreven, maar ga dus uit van het volgende:
- Het mogelijk verbeteren van de cognitieve functies.
- Het verbeteren van zuurstof- en glucosetoevoer naar zowel de hersenen als in de algemene bloedbaan.
- Beter handelen van de hersenen in hoge stress situaties.
- Verbetering in leervermogen.
Nadelen daarentegen kunnen zijn:
- Het consequent moeten gebruiken van nootropics om merkbaar effect te ervaren.
- Mogelijke afhankelijkheid door goede resultaten.
- Een ‘dip’ na uitwerking doordat positief effect uitwerkt.
- Het kost geld.
Zijn ze legaal of illegaal?
Er zijn zowel legale als illegale nootropics, het verschil zit ‘m in hoe- of waar ze gemaakt zijn. De meeste nootropics zijn legaal, op de synthetische varianten na. Zo vallen de meeste supplementen en natuurlijke varianten hier dus niet onder. Ondanks de illegaliteit voor consumptie, worden deze soms wel nog ingeslagen door onderzoeksinstanties voor onderzoeksdoeleinden. Zo is koffie bijvoorbeeld legaal voor consumptie, maar is noopept enkel legaal voor onderzoeksdoeleinden (of als medicatie voorgeschreven door een arts met licentie).
Waar komen nootropics vandaan?
Deze heb ik bewust onderaan gezet, omdat dit niet iedereen zal interesseren. Voor degene die wel van geschiedenis houden, veel plezier! De naam zelf stamt af van de Griekse woorden ‘noos’ betekenend gedachten en ‘tropein’ betekenend te buigen of draaien’, samen werd dit nootropics. De term is bedacht door een Roemeense psycholoog en chemist genaamd Dr. Corneliu E. Giurgea in 1964. Het grappige is echter dat we dit stofje al velen malen langer gebruiken zonder dat we het een naam hadden gegeven (kijk maar naar koffie).
Om iets een nootropic te mogen noemen, volgende dokter Giurgea, moet het aan 5 componenten voldoen:
- Je geheugen verbeteren
- Je gedrag in moeilijke tijden verbeteren
- Je brein beschermen tegen mogelijke fysieke of chemische pijn
- Prefrontale cortex controle mechanismes verbeteren
- Lage tot geen bijwerkingen hebben
Een afsluitende tip
Mocht je nog twijfelen over het gebruik van nootropics, omdat het zo eng klinkt, lees je dan verder in. Alles heeft bijwerkingen, van cola tot spinazie, de vraag is echter in hoeverre deze extreem zijn. Koffie in kleine doseringen kan ook geen kwaad en dat is óók een nootropic. Echter, te veel is nimmer goed! Elke nootropic is anders en elke persoon is anders, het is aan jou om specifiek te onderzoeken wat de voor- en nadelen zijn van hetgeen wat jij wilt uitproberen!
